Heliskiën in de Alpen

Heliskiën is de droom van veel wintersporters. Off-piste skiërs dromen ervan op een verlaten bergtop afgezet te worden en dan first tracks te zetten. Maar waar heliskiën in landen als Canada, de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland vrij gebruikelijk is, is het in de Alpen lang niet overal toegestaan. Toch zijn er wel degelijk plaatsen waar het mag. Wat is heliskiën precies en waar kun je het doen?

Wat is heliskiën?

Bij heliskiën wordt je door een helikopter afgezet op een berg waar je niet met skiliften kunt komen. Je komt hier dus geen andere skiërs of snowboarders tegen waardoor je in je eentje van een berg kunt afskiën. Dit is dus de perfecte mogelijkheid om first tracks door de poedersneeuw te zetten en ongestoord van een afdaling te genieten. Soms ski je weer terug naar bewoond gebied waar je bijvoorbeeld de skibus neemt naar waar je vandaan kwam. Andere keren wordt je weer opgepikt door de helikopter om nog een afdaling te maken.

Wetgeving in de Alpen

Waar heliskiën in landen als Canada, de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland heel gebruikelijk is, is het in de Alpen eerder uitzondering dan regel. Het is in een groot deel van de Alpen zelfs verboden om skiërs per helikopter de berg op te brengen. In Frankrijk en Duitsland geldt al jaren een totaalverbod op heliskiën, terwijl het in Zwitserland, Italië en Oostenrijk in beperkte mate en op specifieke plekken is toegestaan.

Dat weerhoudt mensen er echter niet van om slim gebruik te maken van de regels in de Alpenlanden. Zo worden er verschillende ‘taxi-services’ aangeboden, waarbij mensen met helikopters vanuit Frankrijk net aan de andere kant van de grens gedropt worden om vervolgens weer aan Franse zijde af te dalen. Op die manier omzeilt men de lokale wetgeving en kunnen er toch heliskitochten worden aangeboden. Doordat het echter op de meeste plekken verboden is om skiërs door de lucht de berg op te brengen, blijft heliskiën in de Alpen een relatieve zeldzaamheid.

Controverse rondom heliskiën

De redenen voor de restricties in de Alpen met betrekking tot heliskiën liggen vooral op milieugebied. Men ziet heliskiën als een extra belasting en aantasting van de de natuur in de bergen. Helikopters zorgen vooral voor extra geluidsoverlast voor dieren op de weinige ongerepte plekken die er in de Alpen nog zijn. Daarnaast stoten ze meer CO2-uitstoot uit en is het in de ogen van veel mensen extravagant en onnodig: er zijn immers genoeg ‘normale’ mogelijkheden om te wintersporten in de Alpen.

Of je heliskiën slecht vindt voor het milieu hangt echter af van je referentiekader. In de Verenigde Staten en Canada ziet men heliskiën soms juist als de milieuvriendelijkere oplossing voor wintertoerisme in de bergen. Natuurlijk, als je heliskiën als activiteit afzet tegen het helemaal achterwege laten van wintersport, is het altijd slechter. Zo kijkt men er in de drukbevolkte Alpen veelal tegenaan en zo redeneren milieuorganisaties vaak ook. In bijvoorbeeld de Rocky Mountains is het echter veel minder druk met skigebieden en toerisme. Op het moment dat je daar een nieuw gebied toeristisch wilt gaan ontwikkelen (in de uitgestrekte Rockies is dat soms nog een optie), is het vele malen milieuvriendelijker om af en toe een helikopter te laten vliegen, dan om een volledig nieuw skiresort uit de grond te stampen. Of heliskiën beter of slechter is voor het milieu hangt dus af van waarmee je het vergelijkt. Aangezien het echter om kwetsbare natuur in de bergen gaat, is een kritische blik en een gezonde discussie alleen maar goed.

Locaties om te heliskiën in de Alpen

Zoals genoemd in heliskiën in Frankrijk en Duitsland verboden. Op een aantal plaatsen in de Alpen is het echter toegestaan. Hieronder vind je de locaties per land.

Heliskiën in Oostenrijk

Lech am Arlberg heeft het alleenrecht op heliskiën in Oostenrijk. Daar is het mogelijk om op twee verschillende plekken afgezet te worden. Naast de Mehlsack is dat Schneetäli-Orgelscharte (2450 meter), een berg met iets minder steile flanken dan de Mehlsack.

Heliskiën in Zwitserland

In Zwitserland is het wettelijk gezien alleen op 40 Gebirgslandeplätze boven de 1100 meter mogelijk om met een vliegtuig of helikopter te landen.

Vrijwel al deze locaties zijn ook geschikt voor heliskiën in de winter, waarbij er vooral rondom Gstaad, Verbier, Sankt Moritz, Zermatt, de Aletsch Arena en de Jungfrau Region veel wordt gevlogen. Gezien de kosten van het skiën per helikopter is het niet verwonderlijk dat dit vooral in de duurdere en mondainere skioorden veel wordt aangeboden. Negentien van deze Gebirgslandeplätze liggen echter in of vlakbij een natuurgebied (BLN-Objekte in de kaart), zelfs rondom de op de UNESCO-werelderfgoedlijst prijkende Aletschgletsjer. Dit zorgt ervoor dat het heliskiën in Zwitserland al jaren onder vuur ligt.

Heliskiën in Italië

Italië kent een minder strenge landelijke wetgeving en legt een groter deel van de verantwoordelijkheid bij de lagere overheden. Dat zorgt voor grote verschillen.

• De Aosta-vallei zet duidelijk in op heliski-toerisme, met plaatsen als Courmayeur, Breuil-Cervinia, Valgrisenche, La Thuile en Gressoney als hotspots met de meeste mogelijkheden.
• Ook in freeridemekka Livigno is het sinds enkele jaren mogelijk om je per heli op een bergtop te laten afzetten.
• Twee dalen in het uiterste noorden van Italië vlakbij de Zwitserse grens staan eveneens helidrops toe: het onbekende Val Formazza in Piëmonte en het Valchiavenna bij Madesimo, iets verder naar het oosten in de regio Lombardije.