Geschiedenis van het skiën... (deel II)

Nadat ik vorige week in deel 1 in vogelvlucht door de begindagen van het skiën ben gegaan, lees je in dit blog meer over de geschiedenis van het moderne skiën. Het skiën zoals wij het kennen, met skiliften, geprepareerde pistes en moderne ski’s: kortom het skiën voor het plezier.

Niet meer zelf omhoog lopen
Duizenden jaren lang werden ski’s alleen gebruikt om gemakkelijk door de sneeuw te bewegen. Omhoog lopen en naar beneden glijden gaat een stuk makkelijker op ski’s. Maar vanaf 1924 groeide het ‘toer-skiën’ en het alpine skiën uit elkaar met de eerste Olympische winterspelen in Chamonix. Vanaf dat moment schoten de skigebieden uit de grond en werden er in heel Europa liften gebouwd om skiërs alleen nog maar te laten skiën.

Vergeten
Ondanks het eeuwenlange gebruik van ski’s als een soort toerski’s en transport middel werd dit snel vergeten door de ‘moderne’ skiër. Men wilde alleen nog maar naar beneden glijden en lol hebben. De recreatie vorm van skiën was geboren. En met uitzondering van een enkele extreme afdaling hoorden de meeste mensen nooit meer iets van het toerskiën of skiën als bergsport!

Wit goud
In de zestiger en zeventiger jaren bleek sneeuw letterlijk wit goud. Winters met veel sneeuw volgde elkaar op. En niets was te gek. In Frankrijk werden volledige dorpen gebouwd om als skigebied te dienen en in de andere Alpen landen werden om heel veel bergen liftstations neer gezet. De skisport bleek heel erg lucratief en alles ging dan ook in een sneltrein vaart, zeker als je bedenkt dat het moderne skiën zeer jong is. De slalom is bijvoorbeeld pas een officiële wedstrijd sport sinds 1950 en de zeer spectaculaire Super G pas sinds 1988!

Verandering van leven
Er zit een logica achter deze opkomst van het skiën. In veel gebieden zochten de lokale bewoners naar een manier van geld verdienen. In veel bergdalen bleken de inkomsten van de traditionele beroepen niet meer voldoende. Bergboeren konden niet meer op tegen de grote geïndustrialiseerde bedrijven, houtkappers kregen concurrentie vanuit het buitenland (en buiten Europa) en de kleine industrie die kenmerkend is voor veel bergstreken konden eveneens de concurrentie met de grote fabrieken niet meer aan. Het werd steeds moeilijker om zelfvoorzienend te zijn voor de kleine dorpjes. De skisport bleek een uitkomst voor heel veel bergdalen.

Ski’s
Vrij lang gebeurde er heel weinig met ski’s. Het bleven lange houten rechte latten. Maar de laatste vijftig jaar kwam ook de ski in een stroomversnelling. Staalkanten, steeds betere en veiligere bindings en misschien wel de belangrijkste stap: de ‘carve-ski’. In de tachtiger en negentiger jaren begon het merk Elan met een getailleerde ski. Deze ski maakte het draaien van bochten en skiën over het algemeen dat het een doorslaand succes werd. Momenteel zijn alle ski’s in meer of mindere mate getailleerd.
Moderne ski’s skiën makkelijk en door de moderne fabricatie methodes is het mogelijk om eenvoudige, soepele, skis voor beginners te maken en stijve ‘moeilijk te temmen’ ski’s voor gevorderden die graag keihard skiën. De Carve ski heeft er zeker toe bijgedragen dat de skisport zo populair is gebleven en niet als hype ten onder is gegaan. Want moderne ski’s maken het mogelijk om voor iedereen plezier te beleven aan een ski afdaling.

Moeilijke jaren
Maar het witte goud waar ik het eerder over had bleek snel te kunnen verdampen. Winters zonder sneeuw bleken een ramp voor de nieuwe industrie. Gelukkig bleek in 1940 een Amerikaan een sneeuwkanon te hebben uitgevonden waarmee (bij genoeg koude) sneeuw geproduceerd kan worden. In Amerika werden deze sneeuwkanonnen al sinds 1950 gebruikt, maar in Europa kwam de drang pas later, toen enkele winters zonder sneeuw economisch gezien dramatisch bleken. In 1973 was het Franse Flaine het eerste Europese gebied wat sneeuwkanonnen kocht om de pistes kunstmatig wit te kunnen maken. Tegenwoordig kan in Frankrijk 20% van de pistes besneeuwd worden met kanonnen, en in Oostenrijk en Italie maar liefst 40%.

De toekomst…
Hoe de toekomt van wintersporten eruit ziet dat weet natuurlijk niemand. Skigebieden breken zich er het hoofd over. Maar een feit is dat ski’s bij de mens horen en zolang er sneeuw is zal er altijd geskied worden.

Lees ook:
Geschiedenis van het skiën… (deel I)
Themapagina: Geschiedenis van de wintersport