Waarom gaat de ene bergcol wel dicht en de andere niet?

We gaan door met de ‘domme’ vragen van de week. Antwoorden zoeken en geven blijft leuk en nuttig, dus blijf doorkomen met deze vragen (stuur deze naar rogier@wintersporters.nl). Deze keer de vraag:

Waarom gaat de ene bergcol wel dicht en de andere niet?

Gesloten of geopend

's Winters zijn veel bergcols gesloten. Logisch want een beetje bergcol ligt onder meters sneeuw. Het sneeuwvrij houden van deze bergcols kost heel veel geld en kan erg gevaarlijk zijn. Maar waarom blijft de ene hoge bergcol wel geopend en de andere, soms lagere col, niet? En waarom sluiten sommige cols ook als er amper sneeuw ligt terwijl andere sneeuwvrij worden gemaakt zelfs als het om meters sneeuw gaat?

Verantwoording

Als een col geopend is, is de overheidsinstantie die over dat stuk weg gaat verantwoordelijk. Dus een weg die gevaarlijk is wordt gesloten. Let wel, men is zich ervan bewust dat men in de bergen is. 20 centimeter sneeuw is geen reden om een col te sluiten. Ook een ijsplaat of opgewaaide sneeuw hoort erbij. Je wordt geacht met goed materiaal onderweg te zijn. Dus voor automobilisten zonder ervaring kan zelfs een geopende col behoorlijk intimiderend zijn.

Maar cols die sowieso gesloten worden, worden vaak ook snel gesloten. Daarom gooit men deze minder belangrijke bergcols vaak al na de eerste sneeuwval dicht. Soms zelfs al eerder. De Col de Bonette in de Franse Zuidalpen is bijvoorbeeld in het najaar voordat deze echt dicht gaat, elke avond, nacht en ochtend gesloten. Er is teveel kans op gevaarlijke ijsvorming op de weg. Na enkele dodelijke ongelukken kan en wil de lokale overheid daar geen verantwoording meer voor dragen.

Kosten - belang - gevaar

In principe, beter gezegd theoretisch, is elke bergcol open te houden. Maar de vraag is of het het waard is. Een bergcol als de beroemde Galibier tussen de Savoie en de Hautes Alpes in Frankrijk zou continu lawineveilig moeten worden gemaakt. Plus, na een beetje winter vind je hier sneeuwmuren van meer dan tien meter hoog. Dit zou dus honderduizenden, zo niet meer dan een miljoen, euro’s per winter kosten. Dat is het niet waard want deze col is niet van levensbelang vanwege de Fréjus-tunnel en de Lautaret aan de andere kant. Zo wordt er naar elke bergweg en col gekeken. Wat is het waard? Welke dorpen en steden liggen erachter en wat zijn de alternatieven?

Veiligheid

Veiligheid is het allerbelangrijkste. Soms kan het zijn dat dorpen en dalen van de buitenwereld worden afgesloten. Als de kans op lawines of andere gevaren zo groot is dat je niet veilig over de weg kan wordt de weg afgesloten. Soms blijft zo’n afsluiting dagen van kracht. Bij kleiner gevaar, denk aan besneeuwde wegen, ijs of ander gevaar wil men de wegen ook wel eens afsluiten. Wegen worden in het toeristenseizoen sneller afgesloten dan buiten het seizoen als er alleen locals rondrijden met vierwielaangedreven auto’s met winterbanden.
Maar doordat er steeds meer ongelukken gebeuren met mensen die vast komen te zitten of zelfs dodelijk verongelukken op gesloten bergwegen, vaak omdat ze hunnavigatie systeem volgen, worden de autoriteiten steeds strenger en gaan wegen steeds sneller op slot.

Dus voor elke col wordt er een afweging gemaakt:

• Wat is het gevaar, hoe kan dit gevaar tenniet worden gedaan, en tegen welke kosten? En is het gevaar compleet uit te sluiten?
• Wat zijn de kosten om het sneeuwvrij te houden? Hoeveel sneeuw kunnen we verwachten? Hoeveel problemen levert de wind op?
• Wat levert het ons op om een col open te houden? Is het een belangrijke (economische) verkeersader?

Tussen deze drie punten wordt voortdurend een afweging gemaakt. Er zijn belangrijke verbindingscols die - koste wat het kost - bijna altijd open worden gehouden. Denk aan een Brenner, een Lautaret, de Larche en een Fernpas. Maar ook zijn er bergcols die in oktober al sluiten omdat het controleren en veilig houden al te duur is. En de col niet van levensbelang is voor dorpen in de omgeving.

Bedenk hierbij ook dat de ene bergweg, zonder vangrails met hoge afgronden eerder gesloten zal worden (Denk aan de Agnel in de Franse Zuidalpen) dan een col waarbij een korte slip op wat ijs alleen een uitglijder in de berm of tegen de vangrails betekent.

Ook zijn voor het veilig maken van een bergcol weleens zware landschappelijke offers nodig. Niet iedereen zit te springen om lawinehekken en lawinetunnels langs een stukje ontzettend mooie natuur. Bekijk bijvoorbeeld eens bovenstaande foto waar een deel van de Galibier te zien is. De met rood aangegeven helling is 's winters eigenlijk niet veilig te houden. Is het het dan waard om de berg vol met beton en hekken te zetten?