Gletsjers toch weer gekrompen

Roel op 31 augustus 2013· 18 reacties

null
Vergelijkingsfoto 1921-2010 Pasterzegletsjer (O), foto: Tinus Beckers

Het begon zo veelbelovend. Een metersdik sneeuwtapijt lag er in juni nog boven 2500 meter. Niet de eeuwige sneeuwvelden die op de hogere flanken blijven liggen, nee “verse” sneeuw van dit jaar. De winter en lente waren extreem sneeuwrijk, en tóch zijn de gletsjers weer gekrompen. Over het hoe en waarom.

Eeuwige sneeuw
Het zal ergens op de basisschool zijn geweest, dat ik tijdens aardrijkskunde leerde over “eeuwige sneeuw” in de Alpen. Boven 3000 meter blijft de sneeuw altijd liggen zo stond geschreven, zomer of winter. Tegenwoordig is dat niet meer zo vanzelfsprekend. Bijna ieder jaar zien we dat het sneeuwtapijt zich verder tegen de bergflanken terugtrekt en dat geldt ook voor de gletsjers, rivieren van ijs die heel langzaam het dal inschuiven.

Aan het einde van de 19e en begin 20e eeuw zaten de gletsjers in de Alpen aan hun maximum. Sindsdien zijn ze aan het krimpen maar vooral de laatste 20 jaar gaat het hard. Gletsjers worden gevoed door sneeuwval hogerop die accumuleert, wordt samengedrukt en verandert in ijs. Minder sneeuwval, maar vooral de hogere zomertemperaturen zijn er de oorzaak van dat er steeds minder sneeuw wordt omgezet in ijs. Sterker nog er smelt meer dan dat erbij komt.

null
Zomer 1989, ik (midden) met op de achtergrond de Weissseespitze, Kaunertal (O)

null
Dezelfde Weissseepitze in 2009

Meters sneeuw weggesmolten
Als we kijken naar 2013 begon het jaar uitstekend! Deze winter sneeuwde het als een gek, en ook in de lente bleef het sneeuwen en was het vaak kouder dan normaal. Uitstekende condities dus aan de vooravond van de zomer. Maar toen kwam de grote warmte, de sneeuw smolt letterlijk voor de zon. Het is moeilijk te bevatten maar de 120 dagen tussen 1 juni en eind september zijn doorslaggevend of gletsjers krimpen of groeien. Hoeveel sneeuw er voordien ook ligt!

Begin juni lag er in het hooggebergte op veel plaatsen nog 3 tot 4 meter sneeuw. Dat gaf hoop op consolidatie of sinds lange tijd zelfs weer groei van de gletsjers in de Alpen. Die hoop ging in rook op door een paar intense hittegolven. Begin augustus had Oostenrijk twee keer op rij een hitterecord te pakken, voor het eerst in de historie kwam er een veertiger op de thermometer. Deze warmte had in de bergen zo’n impact dat we nu al kunnen zeggen dat de gletsjers dit jaar opnieuw krimpen.

10 centimeter in een dag
Het ijs verloor eerst zijn beschermende reflecterende sneeuwdek, en toen het eind juli bloot kwam te liggen ging het nog harder. Op een hete zomerdag verdwijnt er gemiddeld 10 centimeter ijs. In tien hete dagen smelt er een meter weg! De gletsjers worden dus dunner maar ook minder lang. Kijk maar naar deze foto van Tinus Beckers. Hij was deze zomer op de Pasterzegletsjer aan de voet van de Grossglockner (O).

null
Afname in drie jaar van de Pasterzegletsjer (O) (foto: Tinus Beckers)

Ook de Rhonegletsjer in Zwitserland is deze zomer 30 meter korter en 5 meter dunner geworden. Is er een weg terug vraag je je af? Ja. Maar om een meter ijs te compenseren heb je 10 meter sneeuw nodig. En dan moet je dus ook geen warme zomers meer hebben. We kunnen met zijn allen natuurlijk duimen voor een koele zomer, maar dat zou slecht nieuws zijn voor het toerisme in de Alpen. Wie zit er in de zomervakantie nu te wachten op twee weken regen en lage temperaturen?

Lange termijn perspectief
Tja het ziet er niet zo goed uit voor de gletsjergebieden. Zomerskiën hangt daar natuurlijk mee samen. Op de Hintertuxer Gletscher hebben ze al een batterij sneeuwkanonnen gezet, en op andere plekken zijn ze gletsjers aan het afdekken met folie, bijvoorbeeld op de Zugspitze en in Sölden. Dit helpt op de korte termijn, naar de toekomst toe lijkt dat twijfelachtig. Of er zou, zoals enkele ‘klimaatsceptici’ verwachten, weer een Kleine IJstijd moeten aankomen. Ik zie dat niet meteen gebeuren maar we gaan het afwachten. Welke kant het ook op gaat, probeer van dit natuurschoon nog maar even te genieten. Ze zijn de reis nog steeds waard!

Bronnen: ZAMG, BAFU
Meer vergelijkingsfoto’s vind je via: www.gletscherarchiv.de

Roel
is redacteur en sinds 2009 onze vertrouwde wintersportweerman. In het seizoen schrijft hij dagelijks over sneeuw en achtergronden van de wintersport.

Plaats een reactie

Mooi artikel en duidelijk geschreven. Het is te hopen dat er tenminste weer veel sneeuw valt komende winter. Voor alle wintersportliefhebbers veel plezier toegewenst komende winter. Tinus

Mooi artikel maar kom vaak op wintersportweerman.nl en daar lees ik weer andere berichten, zo las ik laatst een bericht dat er van opwarming geen sprake is.

Zal de link eens opzoeken, was wel interessant.

Gast 655 was ik vergeten om in te loggen, maar hier de beloofde link.

http://ears.nl/plantemp.php

Ik heb door de zomer heen via de webcam de gletsjer van Tignes een beetje in de gaten gehouden. Vorig jaar was het echt dramatisch met lange tijd veel grijs ijs zichtbaar.
Maar als ik nu de beelden van vorig jaar met dit jaar bekijk ligt er significant meer sneeuw en is het verschil enorm. De gletsjer is nauwelijks grijs geweest, eigenlijk vrijwel helemaal wit en veel ‘hoger’ op de rotsen eindigend.
Zie http://www.tignes.net/nl/skien-in-tignes/webcams-290.html… en via historique kun je een jaar terug.
Ben benieuwd hoe het met deze gletsjer dus verlopen is dit jaar.

Goed gezien. Ik ben er vorig jaar in Juni geweest, toen lag er nog sneeuw zat. Maar als je inderdaad Augustus 2012 en 2013 vergelijkt, zie een een heel groot verschil. Dan moet sowieso positief zijn!

Let it snow

Ik ben er vorig jaar in juli geweest en toen lag er ook nog aardig wat sneeuw. Augustus is idd een erg groot verschil.

duimen op de kleine ijstijd

Interessant verhaal. Blijft de gulden middenweg kiezen. Ik hou van de winter maar ook van een warme zomer.

Piste riderrrrr

Onderstaande foto heb ik eerder in het forum geplaatst. Ik heb een aantal foto’s van de afgelopen jaren van de Grossglockner over elkaar heen gelegd en de gletsjerstanden overgetekend. Het smeltproces is hierin goed te zien. Helaas zag ik op de webcam dat er vorige week alweer een paar meter afgebrokkeld is. Laat de winter maar snel haar intrede doen en er weer een flink koude winter tegenover zetten.

null

De gletschers smelten al sinds 1820, met af en toe, links en rechts, een kleine revival. Vooral minder neerslag is de boosdoener, de temperatuurstijging is de afgelopen 15 jaar zeer gering of afwezig

Het Zwitserse gletschermeetinstituut:
http://glaciology.ethz.ch/messnetz/glacierlist.html…

@Gast184, dan lees ik graag waar je het op baseert dat het de afgelopen 15 jaar niet of nauwelijks warmer is geworden in de zomer. Mijn gegevens van officiële meetstations in de Alpen zeggen iets anders.

Weerman, redacteur, skiër, Limburger

Toch ligt er deze zomer meer sneeuw op de gletsjers dan afgelopen jaren. Dit is de maximale Ausapering (vrij vertaald: het maximale blootleggen van het gletsjerijs) van de gletscher op de Hoher Sonnblick:
http://www.zamg.ac.at/cms/de/images/klima/bild_klima-news/me…

@Gast629, mooi plaatje, bedankt.

Ik lees nog even wat reacties terug. Het klopt inderdaad dat dit jaar op hogere gletsjers het ijs minder bloot is komen te liggen dan bv. vorig jaar. Maar wat ik met het artikel probeer duidelijk te maken is dat die vele sneeuw eerder dit jaar ons alsnog niet de gehoopte groei heeft geleverd. In Zwitserland is het ruim 30 jaar geleden dat we aan het eind van de lente zoveel sneeuw hadden liggen.

Weerman, redacteur, skiër, Limburger

Roel, het blijft een boeiende materie daar zijn we het wel over eens.

Om te bepalen of de gletsjers dit jaar massa winnen (groeien) of verliezen (smelten) zou je moeten kijken naar de massabalans. Deze duitstalige link geeft hierover meer uitleg:
http://www.zamg.ac.at/cms/de/klima/informationsportal-klimaw…

Dat de gletsjertongen korter en dunner worden, zegt niets over de massabalans in een specifiek jaar (in dit geval 2012-2013). Het kan best zijn dat er dit jaar massa bij komt. Om er daadwerkelijk voor te zorgen dat de gletsjertongen niet verder terugtrekken, heb je echter vele jaren met een positieve massabalans nodig.
De lengte van de gletsjertong reageert met vertraging op de massabalans. Het kost immers tijd om de massa (sneeuw) die er bij is gekomen door de ‘ijsrivier’ stroomafwaarts te laten vloeien. Vergelijk het met de Rijn. Als het regent is Zwitserland, gaat de waterstand in Nederland niet gelijk omhoog. Dat gebeurt pas een een aantal dagen later (op een moment dat het in Zwitserland zelf misschien al lang weer droog is) want het water heeft tijd nodig om onze kant op te stromen.
De lengte van een gletsjer reageert heel traag om klimaatveranderingen. Voordat een gletsjer (in lengte) gaat groeien hebben we flink wat jaren nodig waarin er 's winters meer sneeuw bij valt dan dat er 's zomers wegvalt.

Ik kan wel janken

Dat de gletsjer bij de Weisseespitze kleiner is geworden is wel duidelijk. Maar waarom op de tweede foto de berg links in het beeld meenemen terwijl dat er op de eerste foto niet opstaat ??. Zoomt men in op de tweede foto en neemt men de berg links niet mee ook dan ziet men een afname echter lang niet zo dramatisch als wordt gesuggereerd… Tip om enigszins geloofwaardig over te komen: neem bij beide foto’s dezelfde uitgangspositie !

Sneeuwalarm

Ontvang gratis een sneeuwalarm per e-mail van jouw bestemming in aanloop naar je wintersport vakantie! De meldingen stoppen automatisch na je vakantie.

Plaats een reactie