Discussie over het koudste plekje van Zwitserland

Half december beleefden we een behoorlijk koude fase in de Alpen. De temperaturen daalden op veel plaatsen tot beneden de -15 graden. Lokaal werd het zelfs nog veel kouder en dat bracht een flinke discussie teweeg. Het ging over het koudste plekje van Zwitserland, de Glattalp.

Koudste station van Zwitserland

De Glattalp is een zogenaamd ‘Kälteloch’. Het ligt diep verscholen in de Glarner Alpen, op een hoogte van 1850 meter in een laagte waar 's winters extreem lage temperaturen worden gemeten. Op 7 februari 1991 werd het hier -52,5 graden, de laagste temperatuur die ooit in Zwitserland is gemeten. De officiële weerdienst van Zwitserland, MeteoSchweiz erkent dit record echter niet omdat de meting niet verifieerbaar was en de Glattalp onbewoond is. Daarom blijft La Brévine officieel de ‘koudste plek’ van Zwitserland met −41,8 °C, gemeten op 12 januari 1987. Dit station staat echter in de Jura, een middelgebergte dat aan de Zwitserse kant niet hoger gaat dan 1679 meter (Mont Tendre). Aan Franse zijde gaat het 40 meter hoger. Wordt het in de Zwitserse Alpen dan niet veel kouder? Ja en nee. In het Zwitserse Engadin (vliegveld Samedan vlakbij Sankt Moritz) ligt de gemiddelde temperatuur nog lager, maar La Brévine ligt meer beschut voor de wind waardoor de temperaturen onder gunstige omstandigheden extremer kunnen uitvallen.

Hoe zit het dan met de Glattalp?

De Glattalp ligt dus nog gunstiger voor extreme kou dan de andere genoemde stations maar kampt met representativiteit. In dit hoogdal woont inderdaad niemand en net als bij de Funtensee in het Berchtesgadener Land - nog zo’n beruchte koude plek - wordt dit meetstation begunstigd door de plaatselijke geografie en een bevroren bergmeer. In deze laagte verzamelt de koude lucht zich 's nachts waardoor het bij heldere hemel extreem ver kan afkoelen.

Even terug naar 12 december. 's Morgens vroeg was ik mijn weerbericht aan het typen toen ik bij de Glattalp een temperatuur van -35 graden zag. Om 8.00 uur was dit zelfs gedaald tot -36,5 graden. De weerdienst MeteoGroup / Meteocentrale meldde die dag echter als minimum -32,4 graden. Hoe kon dit, dacht ik? Er staat toch maar één meetpunt in dit onherbergzame gebied? Na wat over en weer getwitter kwam de aap echter uit de mouw. Meteocentrale plaatste in de loop van de dag deze tweet met een foto van het bewuste meetstation:

Hoogte van de sensor

Dit meetpunt meet dus op verschillende hoogtes de temperatuur. De Elektrizitätswerk Bezirk Schwyz (EBS), een energiemaatschappij die onder andere stroom opwekt uit waterkracht, beheert de onderste sensor. De bovenste sensor is de officiële sensor die onder andere MeteoGroup gebruikt. Koude lucht is zwaarder dus de onderste sensor registreerde een lagere temperatuur. Op de bewuste 12 december bedroeg het verschil ruim 4 graden.

Hiermee was het mysterie ineens opgehelderd. De hoogte van de sensor heeft inderdaad grote invloed op gemeten temperaturen. Internationaal hebben we niet voor niets afgesproken dat de temperatuur op 1,5 meter boven de grond moet worden gemeten. Aan de grond is het altijd kouder.

Representatief

Wat mij sindsdien echter nog bezighoudt is de sneeuw. Op die bewuste 12 december lag er op de Glattalp 91 centimeter, grotendeels versgevallen sneeuw. Hoe dikker de sneeuw, hoe dichter het meetpunt ‘bij de grond’ komt te staan. Een representatief meetpunt kan door een dik pak sneeuw dus ineens minder representatief worden. Als er veel sneeuw bijvalt - inmiddels ligt er 2,50 meter - wordt de bovenste meetsensor natuurlijk ook kouder dan dat ie op de foto is. Of en welke sensor in dit soort gevallen dan nog representatief is, daarover hebben de weerdiensten me nog geen duidelijkheid kunnen geven.

Maar je ziet dus hoe nauw het komt bij meteorologische metingen. Eerder schreef ik over de betrouwbaarheid van de bewering dat Obertauern het meest sneeuwzekere dorp is van Oostenrijk. De gevoeligheid van dit soort metingen speelt ook voor het bepalen van kouderecords. Hoe dan ook, de Glattalp spreekt niet alleen bij mij tot de verbeelding (ik zou er graag eens naartoe gaan), maar ook bij de redactie van de Duitse website Wetteronline. Tijdens de Wettergipfel in Ischgl begin december wonnen zij de prijs van mooiste weergerelateerde video. Kijk en geniet mee!