Voorkom sneeuwblindheid
Sneeuwblindheid: je hebt er vast wel eens over gehoord. Een vervelende ontsteking van de ogen die de wintersportpret enorm bederft. Maar wist je ook dat dit de kans vergroot op permanente oogaandoeningen? Gelukkig is het vrij eenvoudig te voorkomen als je er maar bewust van bent!
Verbranden in de sneeuw
Als je op de piste staat in de koude wind, denk je waarschijnlijk niet aan zonverbranding. Maar vergis je niet: vooral tijdens de wintersport ligt verbranding op de loer. Dat komt doordat het zonlicht in alle kracht wordt gereflecteerd door de witte sneeuw. Vooral hoog in de bergen! Of tijdens het lenteskiën als de zon zich geregeld laat zien. Een skipak en zonnebrand beschermen de huid. Maar vergeet jouw ogen niet, want deze zijn namelijk extra gevoelig voor de schadelijke ultravioletstraling. Een goede ski- of zonnebril biedt uitkomst.
Herken de symptomen van sneeuwblindheid
Sneeuwblindheid, ook wel lasogen genoemd, ontstaat wanneer de ogen te veel worden blootgesteld aan uv-straling. Daarbij geldt: hoe hoger in de bergen je bent, hoe intenser (en schadelijker) het uv-licht is. Uv-straling tast het hoornvlies aan. Dit is het voorste, doorzichtige gedeelte van je oog en bevindt zich vóór de iris en pupil. Deze hoornvliesontsteking gaat gepaard met de volgende symptomen:
- In het begin voelt het alsof er iets in je oog zit.
- Na enkele uren ervaar je een branderig en (extreem) pijnlijk gevoel.
- Je ogen zien er rood uit en kunnen tranen.
- Je verdraagt licht slecht.
- Je wilt voortdurend je ogen dichtknijpen.
Wat is uv-straling?
Om te begrijpen waarom sneeuwblindheid schadelijk is voor je ogen, moet je eerst weten wat uv is. Ultravioletlicht (afgekort uv) is een elektromagnetische straling die je niet kunt waarnemen. Uv-straling heeft in verhouding tot gewoon licht namelijk een kortere golflengte en is energierijker. Deze energierijke uv-straling wordt geabsorbeerd door lichamelijke weefsels en veroorzaakt chemische reacties in je cellen. Daarom verbrandt de huid en beschadigt het ooghoornvlies bij langdurige en onbeschermde blootstelling. Hierbij bepaalt de totale hoeveelheid straling de ernst van de aandoening: korte tijd in sterke straling is even ernstig als lange tijd in zwakke straling. Vergeet niet dat uv-straling ook voorkomt op bewolkte dagen. Ongeveer de helft van de straling dringt door de wolken heen. Het hoornvlies houdt uv-straling tegen om het netvlies te beschermen, maar kan – net zoals de huid – verbranden. Hoewel het hoornvlies geen bloedvaten heeft, zijn er wel zenuwen aan verbonden. Daarom voelt een verbranding van het hoornvlies pijnlijk aan.
Sneeuwblindheid kan je vakantie dus goed verpesten. Gelukkig neemt het merendeel van het Nederlandse wintersportpubliek al een zonnebril mee op vakantie, getuige de top 10 schadevergoedingen van a.s.r., de partner in verzekeringen, veiligheid en preventie van de Nederlandse Ski Vereniging. Sinds 2015 staat de (zonne)bril al op de derde plek van meest geclaimde reisschade. “Wij krijgen veel claims van verloren (ski)brillen van onze klanten”, vertelt Lukas Kreutzer, hoofd marketing bij a.s.r. “Ze vallen uit de lift, gaan erop zitten of verdwijnen bij de lunchrestaurants. En omdat we erg ijdel zijn op de pistes zijn het ook vaak erg dure brillen. Eén verzekerde schreef zelfs eens: “Opeens zag ik dat de bril niet meer op mijn neus zat.”
Wat zijn de gevolgen?
De meeste klachten van sneeuwblindheid verdwijnen na 1 à 2 dagen. Wel kun je nog enkele weken last hebben van hoofdpijn. Je hoeft alleen een bezoek te brengen aan de oogarts als je niet zeker weet of het sneeuwblindheid is en/of als de klachten na 48 uur niet zijn verdwenen. Op de korte termijn lijken de gevolgen van sneeuwblindheid niet ernstig – op de pijn van de verbranding na. Maar op de lange termijn vergroot sneeuwblindheid de kans op enkele vervelende oogaandoeningen.
Staar
Een van deze oogaandoeningen is staar. Frank de Valk van GrandVision, waaronder Pearle en Eye Wish Opticiens vallen, krijgt als optometrist geregeld te maken met dit soort gevallen. “Staar komt in Nederland relatief veel voor: minstens 3 procent van de volwassen Nederlanders boven de 65 jaar heeft last van deze oogaandoening. Als je staar hebt, is de lens van je oog niet doorzichtig maar troebel. Hierdoor zie je wazig. Je ooglens veroudert, waardoor de eiwitten samenklonteren en licht niet goed wordt doorgelaten”, aldus Frank.
Sneeuwblindheid versnelt dit verouderingsproces. Je wordt niet blind van staar, maar wel (erg) slechtziend. Het verschilt per persoon hoe snel de klachten verergeren. Gelukkig is staar goed te behandelen. Jaarlijks worden er in Nederland zo’n 160 duizend operaties uitgevoerd.
Maculadegeneratie
Daarnaast vergroot sneeuwblindheid de kans op maculadegeneratie. “Ook dit is een vorm van netvliesveroudering, waarbij de functie van de gele vlek verslechtert. De gele vlek (macula) van je oog zit aan de achterkant van het netvlies en verscherpt hetgeen waar jij jouw blik op richt. Bij maculadegeneratie sterven de kegeltje in de macula af waardoor je gezichtsscherpte afzwakt. Daarom wordt de oogziekte ook wel slijtage van het netvlies genoemd”, legt Frank uit. Of je maculadegeneratie kunt behandelen, hangt af van de vorm en ernst van de aandoening. Het is in elk geval van belang om maculadegeneratie tijdig te signaleren.
Genezen en voorkomen
Sneeuwblindheid geneest meestal vanzelf. Zoals eerder genoemd, zijn de klachten na 1 à 2 dagen verdwenen. Breng je een bezoek aan de (oog)arts? Dan kan hij oogdruppels voorschrijven die de pijn verminderen. Als het een vergevorderde ontsteking betreft, neem je waarschijnlijk antibiotica of een andere ontstekingsremmer mee naar huis. Meestal in de vorm van een oogzalf. Ook kun je thuis maatregelingen treffen om de pijn te verzachten (en te voorkomen dat je in je ogen gaat wrijven):
- Plaats schijfjes rauwe aardappel op je ogen om het brandende gevoel te verminderen.
- Ga in een donkere kamer liggen met een natte doek op je ogen.
- Draag geen contactlenzen.
Maar voorkomen is beter (en sneller) dan genezen! Het dragen van een ski- of zonnebril is de enige manier om de ogen tegen uv-straling te beschermen. Zowel op de piste als op het terras tijdens de après-ski.
Houd je spullen dus goed in de gaten. Dat bespaart je ook veel tijd en gedoe, want vaak moeten er na verlies ter plaatse lenzen worden aangekocht. Neem voor de zekerheid dan ook een reservebril mee op vakantie. Bevestig je skibril altijd goed aan de helm – het liefst middels een clip aan de achterzijde – en voorzie je zonnebril bijvoorbeeld van een brillenkoord. Dan raak je ze niet kwijt na een valpartij. Voorzichtig en voorbereid geeft meer plezier!”
Gekleurde glazen
Zonnebrillen speciaal voor de wintersport moeten wel aan enkele eisen voldoen. “De glazen van een goede zonnebril filteren uv-straling. Je herkent dit aan (een sticker met) de aanduiding ‘100% UV’ of ‘UV400’. Die vind je bijvoorbeeld bij al onze zonnebrillen bij Pearle”, vertelt Frank. “Maar let op: de kleur van de glazen zegt niets over de uv-bescherming”, waarschuwt hij. “Sterker nog, als je een zonnebril draagt met zeer donkere glazen en zónder uv-bescherming, vergroot je de kans op sneeuwblindheid. Door het donkere glas wordt de pupil verwijd en valt er meer uv-straling in het oog.” Gelukkig is een goede zonnebril eenvoudig te herkennen. Frank: “De kleurintensiteit wordt aangegeven met de CE-markering aan de binnenkant van de brillenpoten. Deze markering geeft aan in hoeverre je ogen beschermd worden tegen verblinding. De categorieën maken inzichtelijk hoeveel licht de glazen doorlaten. Zo is categorie CE-4 zeer geschikt voor wintersport, maar absoluut niet voor autorijden.”
Pasvorm
Een goede zonnebril is voorzien van grote glazen en perfect afgesteld op de vorm van je gezicht, zodat er geen zonlicht langs het montuur valt. In het geval van een skibril (goggles) heb je dit probleem niet, want die sluit volledig af. Wat ook helpt is een zonnebril met gepolariseerd glas. Deze glazen neutraliseren schitteringen en weerspiegelingen. Daarom zijn ze zeer geschikt in het verkeer, op het water en in de sneeuw. Dus vergeet niet alleen je skibril in te pakken, maar neem ook een zonnebril mee! Zo weet je zeker dat je ogen goed beschermd zijn.
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door a.s.r. en is geschreven door Stacey Bovet.