Lawineschaal ontcijfert

In Europa wordt een schaal gebruikt om aan te geven hoe groot de kans op lawines is in off-piste hellingen. Deze schaal gaat van 1 tot 5, in alle Europese skigebieden wordt elke dag het heersende gevaar aangegeven met deze cijfers, en misschien nog wel belangrijker een uitleg. Waar staan deze getallen voor, en hoe moet je het bulletin lezen?

De lawineschaal, of het lawinecijfer

De lawineschaal geeft de kans op lawines aan in niet beveiligd terrein. Men heeft het dus nadrukkelijk over off-piste hellingen. De schaal bestaat uit de cijfers 1 tot en met 5. Waarbij 1 het minste gevaar inhoud en 5 het hoogste gevaar. Er bestaat geen gevaar in besneeuwd terrein, want er is altijd kans op lawines. De officiële uitleg geeft al een heel goed idee van wat welk cijfer precies inhoud.

• 1 - laag Het sneeuwdek is over het algemeen stabiel op de meeste bergwanden. Lawines zullen alleen voorkomen bij extreme druk op het sneeuwpak en dan alleen in zeer steile hellingen. De kans op grote lawines is heel klein.
• 2 - matig In sommige hellingen is het sneeuwdek onstabiel. De kans op het triggeren van een lawine is relatief klein. Alleen bij sterke overbelasting op steile bergwanden (denk aan het gezamenlijk skiën in een off-piste wand). De kans op grote spontane lawines is zeer gering.
• **3 - aanzienlijk ** In veel hellingen is het sneeuwdek matig tot slecht gestabiliseerd. De kans op het ‘triggeren’ van een lawine is groot. Een lichte belasting op het sneeuwdek is vaak voldoende om een lawine in beweging te zetten. Spontane, middelgrote lawines zijn mogelijk.
• 4 - hoog De sneeuw is slecht gestabiliseerd. Veel hellingen zeer gevaarlijk, de kans op ‘triggeren’ van een lawine is heel groot. In principe zijn alle hellingen gevaarlijk. Grote lawines al dan niet spontaan zijn mogelijk.
• ** 5 - extreem** Het sneeuwdek extreem slecht gestabiliseerd. Grote, zelfs catastrofale lawines zijn mogelijk. Het sneeuwdek is zeer instabiel. Bebouwing, wegen en dergelijke lopen gevaar. Skigebieden en bergwegen worden gesloten.

Uitleg in het lawinebulletin

Naast het cijfer wordt in het lawinebulletin ook aangegeven waar het grootste gevaar is en op welk type lawine je het meest moet letten. Zo behoor je je anders te gedragen als er lawinecijfer 3 is afgegeven voor koude sneeuw dan als dit wordt afgegeven voor natte sneeuwlawines. Ook worden vaak de hellingen aangegeven waar het hoogste lawinegevaar is. Met al deze informatie is een verstandige planning te maken.

Veel gemaakte fout

Lawinegevaar 4 en 5 worden door iedereen gezien als zeer gevaarlijk. Ook omdat deze cijfers vaak niet heel lang blijven staan. Je hebt bijvoorbeeld zelden een week lang lawinegevaar 4. En als je dat wel hebt dan staat de media er in de bergen vol mee. Dat dit gevaar niet lang blijft staan komt vooral omdat de kans op spontane lawines vaak redelijk snel afneemt als het eventjes niet meer gesneeuwd heeft. Maar lawinegevaar 3 blijft soms wel weken achtereen staan. In de Franse Zuid Alpen is het al sinds 19 december 3 of 4. Op het moment dat het lawinegevaar 3 is hoor ik veel (vooral locals) zeggen, “oh het valt wel mee, het is slechts gevaar drie”. Maar als we dan de vertaling van dit cijfer erbij pakken dan is het meteen duidelijk dat 3 zeer linke soep is. Lawinegevaar 3 heeft dan ook de twijfelachtige eer elk jaar voor de meeste doden te zorgen. Ook omdat lawinegevaar drie kan blijven bestaan (of weer ontstaan) als het al dagen (of weken) niet meer gesneeuwd heeft denken veel wintersporters dat het wel meevalt. Niets is minder waar.

Welk lawinecijfer is ‘veilig’

Heel simpel: geen één. In off-piste terrein is er altijd een lawinegevaar. Maar met goede kennis en slim routezoeken, het uitkiezen van de goede hellingen en ‘nee’ durven zeggen boven een helling is vaak veilig te skiën. Maar dan moet je wel weten wat je doet. Het beste is daarom om met een berggids op stap te gaan. Zorg dat je goed geschoold de sneeuw in gaat.
Zelfs met lawinegevaar 1 of 2 kunnen bepaalde hellingen zeer gevaarlijk zijn. Ook is het verstandig om zelf je ogen open te houden. Het gebeurt namelijk ook regelmatig dat het lawinebulletin het gevaar te laag inschat. Sommige hellingen zijn soms veel gevaarlijker dan het lawinebulletin je doet geloven. Logisch want de lawine-experts kunnen niet elke helling testen.

Lawinevlaggen:

In Frankrijk worden in skigebieden vlaggen opgehangen om skiërs dagelijks van het lawinegevaar te doordringen. Een gele vlag betekent laag lawinegevaar, een geel/zwarte vlag betekent gevaarlijk, en een zwarte vlag betekent extreem gevaarlijk.

Kennis

De lawineschaal geeft een goed beeld van het gevaar. Maar alleen het cijfer zegt niet alles. Vaak leveren lawinebureaus dagelijks een bericht waarin het sneeuwdek wordt geanalyseerd. Lees ook dit bericht goed door. En het allerbelangrijkste blijft kennis. Zorg ervoor dat je weet wat je doet als je de poeder induikt!