De foto hieronder is waarschijnlijk niet aan je voorbijgegaan. Hij heeft op vrijwel alle wintersportwebsites gestaan, en ook hier is deze foto uitgebreid besproken. Het is inderdaad een opvallend gezicht, zo’n opengescheurde piste. Helaas komen dergelijke natuurverschijnselen vaker voor, waarbij veel onzin wordt verspreid over het ‘hoe en waarom’. In dit blog wil ik graag uitleggen hoe dergelijke scheuren in het sneeuwdek ontstaan.
De scheur die we zien, wordt in het Duits een “Fischmaul” genoemd en in het Frans een “Gueule de Baleine”. Dit betekent respectievelijk een visbek of een walvisbek. Deze scheur ontstaat doordat het sneeuwdek begint te glijden. Niet zozeer omdat het sneeuwdek zelf te zwaar is, maar vanwege de vorming van een glijlaag tussen het sneeuwdek en de grond. Dat is ook de reden dat zo’n scheur kan ontstaan op de piste, omdat de instabiliteit vanaf de ondergrond komt en niet vanuit het sneeuwdek zelf. Zo’n “Fischmaul” kan het eerste teken zijn van een “Gleitschneelawine” (glijlawine).
Gleitschneelawines
Gleitschneelawines, vergelijkbaar met plaatlawines, hebben een brede, lijnvormige breuklijn. Wat deze lawines echter bijzonder maakt, is dat ze vanaf de grond wegglijden. Dit is alleen mogelijk op een gladde ondergrond zoals kaal gras of gladde rotsplaten. Het sneeuwdek gaat glijden als de wrijving tussen de ondergrond en het sneeuwdek wegvalt, dit kan een scheur opleveren, een lawine of een scheur die later een lawine wordt. De sneeuw gaat glijden als er vocht/water tussen de sneeuw en de ondergrond komt en hoe steiler de helling, hoe sneller de sneeuw wegglijdt. Toch kunnen deze lawines ook voorkomen in relatief vlak terrein.
Niet te voorspellen, niet te triggeren
Deze “gleitschneelawines” vormen een uitdaging voor lawinediensten en skigebieden omdat ze, in tegenstelling tot plaatlawines en natte sneeuwlawines, moeilijk te voorspellen zijn. Ze worden ook niet getriggerd door skiërs en zijn niet te triggeren met explosieven. Ze gaan spontaan af wanneer de tussenlaag vochtig/nat wordt, waardoor de wrijving afneemt en de sneeuwmassa begint te glijden.
Er zijn twee manieren waarop water naar de onderste laag komt:
In het hart van de winter is de sneeuwlaag meestal koud en droog. Dan komt de bevochtiging van de sneeuwlaag van onderen: de warme grond doet de daarboven liggende sneeuw smelten, of de sneeuw zuigt water uit de vochtige grond op. Glijlawines kunnen op elk moment van de dag of nacht plaatsvinden in het hart van de winter.
Een ander moment is wanneer de gehele sneeuwlaag warm wordt, bijvoorbeeld in het voorjaar of tijdens langdurige warme periodes. Op dat moment kan smeltwater en regen door de sneeuwlaag sijpelen en de basis van de sneeuwlaag “van bovenaf” bevochtigen. Onder dergelijke omstandigheden gaan glijlawines vaak af tijdens de typische periodes van natte sneeuwlawines, vooral in de tweede helft van de dag.
Tot op de grond (Foto: Martijn Schell)
Onberekenbaar gevaar
Vaak, maar niet altijd, begint het glijden van de sneeuwlaag langzaam en vormt zich eerst een “Fischmaul”. Hieruit kan plotseling een Gleitschneelawinen ontstaan. Dit moment is niet voorspelbaar; daarom moet je je niet langer dan absoluut noodzakelijk in de buurt van zo’n scheur ophouden, ongeacht de buitentemperatuur en het tijdstip van het jaar. Zo’n Fischmaul kan echter ook het gehele seizoen in de sneeuw blijven liggen, zonder dat de sneeuw eronder naar beneden komt. Omdat deze lawines niet te triggeren en niet te voorspellen zijn, kunnen ze grote problemen opleveren voor skigebieden.
Warm najaar kan voor scheurend sneeuwdek zorgen
Een najaar zoals dit, met enkele lange warme periodes en veel regen waardoor veel vocht onder het sneeuwdek komt, kan ervoor zorgen dat er veel van deze scheurende sneeuwlagen ontstaan.
Nog veel onbekend
Over de precieze mechanismen van deze lawines is nog veel onbekend. Lawinedeskundigen zijn nog volop bezig met onderzoek, en de laatste jaren komt er steeds meer kennis bij.
Kan zo’n piste later in het seizoen weer openen, of blijft die gesloten?
Mr. Slow
Het antwoord hierop is niet zomaar te geven. Het gevaar zit erin dat de helling gaat schuiven.
De lawinedienst zal een aantal dingen meenemen:
Steilte van het terrein (kan de lawine gaan glijden)
opzet van het terrein, waar wordt het sneeuwdek wel vast gehouden
Als het volgens de specilisten veilig genoeg is zal de piste opengaan. Nadat het gat is dichtgemaakt.
En daarna kan men natuurlijk de gehele boel omspitten en een soort van nieuw sneeuwdek proberen te leggen.
In andere gevallen waar dit in steil off-piste terrein boven pistes voorkwam hebben skigebieden soms het gehele seizoen de pistes dicht gehouden. Op relatief vlakke pistes waar dit op de pistes gebeurde zijn de pistes vaak weer open gegaan.
Click. Click. Peace
Kunnen ze dergelijke scheuren ook “repareren” als deze midden op de piste plaats vinden door ze op te vullen?
Kunnen ze dergelijke scheuren ook “repareren” als deze midden op de piste plaats vinden door ze op te vullen?
WillemHvdW op 21 dec 2023 10:04
Tuurlijk, als de boel veilig verklaard is een paar keer op en af met de pistenbully en klaar.
Bla, bla, bla.
Kunnen ze dergelijke scheuren ook “repareren” als deze midden op de piste plaats vinden door ze op te vullen?
WillemHvdW op 21 dec 2023 10:04
Maar het onderliggende probleem is niet zomaar weg te halen. Dat is en blijft het gevaar
Click. Click. Peace
Veel pistes zijn gladgetrokken land waar zodra er sneeuw op ligt je kan boarden en skiën. Die ondergrond voldoet dan toch aan de ideale ondergrond voor dit soort scheuren? Mocht dit zo zijn, hoe komt het dan dat je op de pistes zo weinig van deze walvisbekken tegen komt?
Of begrijp ik de ondergrond type verkeerd die bedoelt wordt?
als mijn gedachten daar zijn, maar ik ben hier, waar ben ik dan?
Veel pistes zijn gladgetrokken land waar zodra er sneeuw op ligt je kan boarden en skiën. Die ondergrond voldoet dan toch aan de ideale ondergrond voor dit soort scheuren? Mocht dit zo zijn, hoe komt het dan dat je op de pistes zo weinig van deze walvisbekken tegen komt?
Of begrijp ik de ondergrond type verkeerd die bedoelt wordt?
Birdheart op 21 dec 2023 10:37
Klopt, maar over het algemeen zijn pistes niet steil genoeg dat het gaat glijden. Ook is het regelmatig geen perfect grasland. Ook zal een kunstsneeuwlaag hier minder gevoelig voor zijn. Verder wordt er nog steeds veel onderzoek naar dit fenomeen gedaan, en zijn er zeker nog zaken die niet helemaal duidelijk zijn.
Click. Click. Peace
Wat ook kan meespelen is dat wanneer er aanvang winter veel sneeuw valt op een niet bevroren ondergrond de boel van onderuit kan nat worden en kan gaan glijden. Door de bodemwarmte wordt de sneeuwlaag losgeweekt zeg maar.
Ook de lengte van het gras speelt mee, hoe korter gemaaid/afgegraasd hoe beter.
Bla, bla, bla.
Wat ook kan meespelen is dat wanneer er aanvang winter veel sneeuw valt op een niet bevroren ondergrond de boel van onderuit kan nat worden en kan gaan glijden. Door de bodemwarmte wordt de sneeuwlaag losgeweekt zeg maar.
Ook de lengte van het gras speelt mee, hoe korter gemaaid/afgegraasd hoe beter.
bartvwg op 21 dec 2023 11:20
Dit is ook de uitleg die ik van de “einheimische” krijg.
Ribbels, ribbels en nog eens ribbels....
Dit is inderdaad een uitleg die door veel locals wordt gebruikt echter staan niet alle lawine-experts achter deze uitleg. Om de simpele reden dat in de Alpen tot vrij grote hoogte de grond onder een sneeuwdek (als de sneeuw er eenmaal ligt) nooit bevroren blijft. Door de aardwarmte warmt de grond onder de deken van sneeuw op en is vaak net rond / boven vriespunt. Het ligt een stuk ingewikkelder dan dat.
En om het ingewikkelder te maken: grote kou zorgt weer voor andere lawineproblematiek… ;-)
Korter gras lijkt inderdaad beter te zijn dan lang gras.
Click. Click. Peace
Kortom: meer geiten en koeien de hellingen opsturen in de zomermaanden. Of: iets van “ankertjes” rondstrooien voor de eerste sneeuwval (al geeft dat weer zo’n rommel in het voorjaar).
Kortom: meer geiten en koeien de hellingen opsturen in de zomermaanden. Of: iets van “ankertjes” rondstrooien voor de eerste sneeuwval (al geeft dat weer zo’n rommel in het voorjaar).
Patrick1980 op 21 dec 2023 15:32
Nee minder geiten en schapen zodat boompjes en struiken een betere kans krijgen ;-)
Of een drainage systeem aanleggen ;-)
Click. Click. Peace
Paaltjes met balkjes in een soort raster op hellengen die hier gevoelig voor zijn ;)
Edwin van Riel
Kan zo’n piste later in het seizoen weer openen, of blijft die gesloten?
Quick op 21 dec 2023 09:54
Heeft niemand dan de tekst bij de Instagram post gelezen? De piste is gisteren al gerepareerd dus zal hooguit twee dagen dicht geweest zijn.
Vijftienhonderd is het nieuwe duizend
Kom net terug van 3 dagen Ski Arlberg. Heb deze scheuren op meerdere plekken gezien. Best indrukwekkend want het sneeuwdek was ter plaatste soms wel ruim een meter dik. Ook bijzonder om te zien is het glad naar onder gekamde gras wat eronder ligt. Overigens voornamelijk buiten de pistes gezien.
Sportieve groet, Luuk
Kan zo’n piste later in het seizoen weer openen, of blijft die gesloten?
Quick op 21 dec 2023 09:54
Heeft niemand dan de tekst bij de Instagram post gelezen? De piste is gisteren al gerepareerd dus zal hooguit twee dagen dicht geweest zijn.
KrisWeer op 21 dec 2023 16:00
Nee. Ik heb geen Instagram.
Mr. Slow
Kan zo’n piste later in het seizoen weer openen, of blijft die gesloten?
Quick op 21 dec 2023 09:54
Heeft niemand dan de tekst bij de Instagram post gelezen? De piste is gisteren al gerepareerd dus zal hooguit twee dagen dicht geweest zijn.
KrisWeer op 21 dec 2023 16:00
Nee. Ik heb geen Instagram.
Quick op 21 dec 2023 23:15
De post is embedded in dit artikel. Die kan iedereen zien toch?
Vijftienhonderd is het nieuwe duizend
Kan zo’n piste later in het seizoen weer openen, of blijft die gesloten?
Quick op 21 dec 2023 09:54
Heeft niemand dan de tekst bij de Instagram post gelezen? De piste is gisteren al gerepareerd dus zal hooguit twee dagen dicht geweest zijn.
KrisWeer op 21 dec 2023 16:00
Nee. Ik heb geen Instagram.
Quick op 21 dec 2023 23:15
De post is embedded in dit artikel. Die kan iedereen zien toch?
KrisWeer op 22 dec 2023 07:28
Nee.
Bla, bla, bla.
Kan zo’n piste later in het seizoen weer openen, of blijft die gesloten?
Quick op 21 dec 2023 09:54
Heeft niemand dan de tekst bij de Instagram post gelezen? De piste is gisteren al gerepareerd dus zal hooguit twee dagen dicht geweest zijn.
KrisWeer op 21 dec 2023 16:00
Nee. Ik heb geen Instagram.
Quick op 21 dec 2023 23:15
De post is embedded in dit artikel. Die kan iedereen zien toch?
KrisWeer op 22 dec 2023 07:28
Nee.
bartvwg op 22 dec 2023 07:41
Wat stom. Volgende keer dan maar een screenshot plaatsen Wintersport.nl ?
Vijftienhonderd is het nieuwe duizend
Ik zie inderdaad een grijs veld met het Instagram logo er op. Nog niet geklikt, werkt vast wel.
Als ik het goed zie gebeurt dit zelfs ook in winterberg, de piste kleine büre.
Als ik het goed zie gebeurt dit zelfs ook in winterberg, de piste kleine büre.
dirkwilmawoord op 24 dec 2023 12:52
Nee dit is door een beek die er daar onderdoor loopt. Er is zoveel regen naar beneden gekomen dat alle sneeuw daar is weggespoeld door die beek.
Born to Ride
Sneeuwalarm
Plaats een reactie
info
Om te posten op dit forum heb je een account nodig.
