100 jaar skiën in Samoëns

Hoewel het Grand Massif een van de grotere skigebieden van Frankrijk is, heeft ze toch haar authentieke en gemoedelijke uitstraling weten te behouden. Alleen het onder Nederlanders bekendste dorp Flaine is op de tekentafel bedacht. De overige skidorpen zijn ontstaan uit oude bergdorpjes die al eeuwenlang op de kaart staan. Vroeger was men hier boer of steenhouwer, maar tegenwoordig is het toerisme natuurlijk de grootste inkomstenbron. Hierbij een terugblik op meer dan een eeuw skihistorie in Samoëns:

Chasseurs Alpins
De eerste skiërs in de Franse Alpen waren de ‘Chasseurs Alpins’; militairen die op ‘toerski’s’ door de Alpen trokken. Deze bikkels maakten geen carvebochten op strak geprepareerde pistes, maar ploeterden op houten latten en leren schoenen door diepe poeder of andere sneeuwtypes. In 1883 werd in Samoëns de Club de Ski Alpin gestart en 1906 zag de VeloSkiMontane het levenslicht. Zij hadden als doel de Septimontains (= bewoners van Samoëns) in aanraking te brengen met de sporten: fietsen, skiën en alpinisme.

Toerisme
Het toerisme was in die tijd alleen gericht op de zomer. Het waren vooral Engelse aristocraten en rijke Genevoiven die de bergen introkken en de pieken rondom Chamonix bedwongen. Skiën was in die tijd nog echt een lokale aangelegenheid. Om het toerisme te bevorderen werd in 1907 de office de tourisme van Samoëns gesticht. In de jaren die volgden organiseerde deze VVV iedere winter een internationaal ski concours, les joutes internationales de ski. Ook hier waren het weer de militairen die deelnamen aan deze langlauf- en skispringwedstrijden, die toen nog in en rond het dorp plaatsvonden. Toeristen die dit spectaculaire evenement bezochten werden rondom het evenement vermaakt met muziek, dans en een ijsbaan. Ten gevolge van een slechte organisatie en gebrek aan sneeuw (die winter) stierven ‘les joutes’ in 1912 een vroege dood.

Skiwedstrijden
Dankzij de skiwedstrijden waren er meer en meer locals aangestoken met het skivirus die gingen ‘skiën’ op kleine pistes net boven het dorp. In de jaren '30 werd het Plateau des Saix op Samoëns 1600 gecreëerd met de bouw van 3 kleine hotels. Van echte pistes, laat staan skiliften was toen nog geen sprake. Eén van deze hotels, de Rendez vous des skieurs, is nog steeds in gebruik. Er was in die tijd geen skilift of (auto)weg en dus was men aangewezen op tourski’s om boven te komen. Door het uitbreken van de tweede wereld oorlog stagneerden verdere ambitieuze plannen en kwam het toerisme gedurende een aantal jaren stil te liggen.

Oorlog
Tijdens de oorlog werden de lange latten wel weer functioneel ingezet. Bijvoorbeeld als transportmiddel van smokkelwaar tussen het Franse Samoëns en het Zwitserse Champery. Skiërs waren in die vaak tijd ‘coole’ wat rebellerende types die zich graag afzetten tegen de heersende orde. Deze mannen oogsten dan ook veel respect (bij de lokale dames) als ze dagen later bepakt en bezakt terugkeerden met balen tabak en Zwiterse chocolade!

Hogerop
Met de bouw van de eerste skilift in 1950 verplaatste het skiën zich hogerop. Deze telebenne vervoerde 2 skiërs per open bakje in 24 koude minuten van Vercland op 900m naar Samoëns 1600. Vervolgens kwamen ook de vooroorlogse plannen weer uit de vrieskist om een groot aaneengesloten skigebied te ontwikkelen, le domaine skiable du Giffre et d’Arve. Het toerisme zat letterlijk en figuurlijk in de lift en iedereen wilde profiteren van het witte goud. De potentie van het huidige Flaine werd al toerskiënd ontdekt en hier werd een typisch functioneel Frans skidorp bedacht. In diezelfde tijd werd de weg naar Samoëns 1600 geasfalteerd, wat de ontwikkeling van het gebied een flinke impuls gaf. In '72 werden sleepliften vervangen door de eerste stoeltjesliften en in '73 werd de telebenne vervangen door de voor die tijd super moderne en hippe cabinelift. Deze rode eitjes draaien nog steeds en zijn inmiddels historische erfgoed geworden ;-)

Grand Massif
In '75 werd met de bouw van de Vernant skilift het Massif skigebied verbonden met de pistes van Flaine. Het duurde nog tot 1981 tot er één skipas ingevoerd waarmee je kon skiën in het hele skigebied; de geboorte van het Grand Massif met 265 km aaneengesloten piste was een feit!

Ik ben benieuwd welke lezer van Wintersporters.nl de eerste Nederlandse skiër was in Flaine of Samoëns; wanneer was jouw eerste ski-ervaring in het Grand Massif?

Foto’s: Marcel Amoudruz en Michael Meynet