De opkomst van het Early Bird skiën

Naast blue bird – strakblauw, zonnig weer – gebruikt men tegenwoordig ook de uitdrukking early bird tijdens de wintersport. Het is de hippe naam voor het fenomeen ‘zonsopkomstskiën’. De term early bird stamt al uit 1605 – waarover later meer – maar de activiteit is nog niet zo oud. Het skiuurtje in de vroege ochtend wordt steeds populairder doordat liften voor een selecte groep eerder geopend worden.

Ochtend het beste

Wintersport is voor velen eigenlijk al een ochtendsport. Om te kunnen genieten van perfect geprepareerde pistes moet je er vroeg bij zijn, zeker als het in de vakantieperiodes wat drukker is en de pistecondities aan het einde van de dag slechter worden. Vaak staan er bij de opening van de liften al wintersporters in de rij om als eerste de berg op te kunnen gaan. Als je het maximale uit je wintersportdag wilt halen moet dat ook wel, aangezien de liften in de meeste gebieden aan het eind van de middag sluiten. Dat er behoefte is aan verlenging van de wintersportdag is al decennia duidelijk, getuige het avond- of nachtskiën. Dit fenomeen ontstond in 1936 toen het Amerikaanse Bousquet Mountain zijn pistes kon verlichten dankzij een lokaal partnership met General Electric en Pittsfield Electric. Voor deze acgtiviteit moet je in veel gevallen wel extra betalen: het avondskiën is vaak niet in de skipas inbegrepen. Recentelijk zijn er echter ook skigebieden die het wintersporten in de avonduren onderdeel hebben gemaakt van de skipas, zodat deze meer lading krijgt.

Als eerste de berg op

Een reden om het avondskiën onderdeel te maken van de skipas, is dat skigebieden inmiddels alweer een aantal jaren geleden een nieuwe extra wintersportervaring hebben ontdekt: het zonsopkomstskiën. In veel gebieden is het mogelijk om op bepaalde dagen eerder toegang te krijgen tot de pistes om zo je skidag te verlengen. Tegen een extra betaling van enkele tientjes mag je met een groep voor dag en dauw de berg op, om als allereerste soms onder leiding van een gids afdalingen te maken op perfect geprepareerde pistes.

De herkomst van dit fenomeen is niet precies duidelijk: volgens sommigen is het over komen waaien uit Noord-Amerika, maar het is ook goed denkbaar dat de zonsopkomstliftritjes in de zomer (die al langer bestaan) skigebieden geïnspireerd hebben. Het kan inmiddels al op vele plekken in de Alpen, in verschillende varianten met namen als Early Bird Skiing, First Track, First Line of Sonnenaufgangsfahrt. Soms gaat het om één enkele lange afdaling, soms krijg je de mogelijkheid om het hele gebied te verkennen vóór openingstijd. Een uitgebreid ontbijt op de berg kan onderdeel zijn van het pakket, in andere gevallen gaat het puur om het wintersporten zelf. Door de populariteit van dit fenomeen zijn er inmiddels al verschillende niveaus en smaken ontstaan: van sportief door het gebied racen, tot gemoedelijk cruisen over voornamelijk blauwe pistes. Zo kan iedere wintersporter aan deze bijzondere ervaring deelnemen en genieten van een zonsopkomst op de berg bij perfect geprepareerde, lege pistes.

Praktijkvoorbeeld

Een voorbeeld van een dergelijke zonsopkomst-ski-ervaring is de HochjochTotale in het Oostenrijkse Silvretta Montafon, die al sinds 2009 met het fenomeen zonsopkomstskiën schermt. Voor 49 euro per persoon (bij een geldige skipas) zetten ze om 7.30 uur speciaal voor een beperkte groep de liften aan, die je helemaal tot het hoogste punt van het gebied brengen. Op die Hochalpila op 2.430 meter word je getrakteerd op de allereerste zonnestralen van de dag. Daarna is het, vergezeld door gidsen, tijd voor de afdaling: 12 kilometer en bijna 1.700 hoogtemeters aan lege pistes helemaal tot in Schruns op 700 meter. De gidsen zijn er vooral om te zorgen dat niemand van de groep van de route afwijkt, aangezien je anders uitkomt bij liften die pas een uur later openen. Na de afdaling volgt een nieuwe rit omhoog, om in het bergrestaurant Kapell op 1.855 meter aan te schuiven voor een uitgebreid ontbijtbuffet.

In andere skigebieden gaat het niet om één afdaling, maar kun je ’s ochtends vroeg het hele gebied doorkruisen. In Hochkönig kent men bijvoorbeeld het Early Morning Skiing en in Großarl heeft dit fenomeen de bijzondere naam Skikeriki. Het principe is echter hetzelfde: met een beperkte groep ’s ochtends vroeg de berg op, de zon zien opkomen en de eerste sporen trekken, gevolgd door een ontbijt op de berg. En daarna moet je normale skidag dus nog beginnen! Het is een aanrader voor sportievelingen en bovenal een bijzondere ervaring om zo vroeg in de ochtend als eerste op de berg te zijn en de zon te zien opkomen.

Nadelen

Het wintersporten buiten de reguliere openingstijden is dus spannend en bijzonder voor wintersporters en goed voor de skigebieden, die hier wat extra inkomsten uit kunnen halen. Zijn er dan geen nadelen? Jawel, minder goed nieuws is er voor de dieren die normaal gesproken 's ochtends vroeg de bergen voor zichzelf hebben. Dit zijn vaak schuwe nachtdieren die de nachtelijke uren nodig hebben om ongestoord naar voedsel te kunnen zoeken. Als de openingstijden van skigebieden worden opgerekt, en de mens ook in de vroege ochtend op de berg is, wordt hun leefgebied ingeperkt. Het Alpeninitiatief ‘Respektiere deine Grenze’ gaat dan ook niet alleen om ruimte, maar ook om tijd.

En nu we het over dieren hebben, het gebruik van ‘vroege vogels’ komt van de Engelse uitdrukking ‘The early bird catches the worm’ uit een boek met spreekwoorden uit 1605 van William Camden. Het idee achter de uitdrukking is dat de vogels die het vroegst wakker worden de meeste kans hebben om een goede maaltijd te vangen, aangezien er dan nog niet veel andere vogels zijn om wormen te zoeken. Precies hetzelfde geldt voor wintersporters in de strijd om perfecte pistes: wie het eerst op de berg is, kan langer genieten van het vurig gewenste corduroy. Dat hier vervolgens een verdienmodel, dus een soort klassenmaatschappij binnen het skiën, aan is verbonden, zal je niet tegenkomen in het dierenrijk.