Skiën langs de zijderoute: Palandöken (deel 1)

Van de klassieke oudheid tot de late middeleeuwen was de zijderoute de belangrijkste verbinding tussen oost en west. Zonder deze ontdekking en bijhorende uitwisseling van goederen en ideeën zou de wereld eeuwenlang hebben stilgestaan. Het loont om zo nu en dan het gebaande pad te verlaten. En al helemaal als er sneeuw ligt, zoals in Oost-Turkije, halverwege de zijderoute. Samen met Timo Hermeler, fervent freerider, gaan we op een handelsmissie: poeder voor plaatjes.

Stopplaats Erzurum

“Dat is even wat anders dan de oude Atatürk-airport”, mompel ik als ik de gate verlaat. Ik vergaap me aan de enorme omvang van het nieuwe vliegveld van Istanbul, een van de paradepaardjes van president Erdoğan. Voor populaire Turkse skigebieden als Uludağ of Kartalkaya moet je er hier al uit. Voor ons is Constantinopel, zoals de spil in de zijderoute vroeger werd genoemd, echter een stop-over. Wij vliegen nog een flink stuk verder oostwaarts, naar Erzurum. De eeuwenoude stad kent een rijke geschiedenis. Naast een halte op een karavaanroute van Iran naar Anatolië, zoals het Aziatische deel van Turkije ook wel heet, was het ook een belangrijke stopplaats langs de zijderoute. Vandaag de dag is deze hoogstgelegen grote stad van Turkije de toegangspoort tot het skigebied van Palandöken, op nog geen tien minuten van het vliegveld.

Ongegeneerd cultuur snuiven

Een skyline van witte pieken en minaretten straalt ons tegemoet als de cabinedeur opengaat. Timo, die voor het eerst gaat wintersporten in Turkije, is verrast. Maar voordat we gaan skiën, brengen we eerst een bezoekje aan het historische centrum van Erzurum. Dat is een van de voordelen van wintersporten in Turkije. Je krijgt er ook een culturele vakantie bij cadeau. Zo liggen de Drie Tomben (Üç Kümbetler) van Emir Saltuk, het Erzurum-kasteel uit 415 en de Çifte Minareli Medrese, een uit 1265 stammende theologische school met prachtige steenhouwwerk, op loopafstand van elkaar. Deze overblijfselen uit vervlogen dagen staan zij aan zij met moderne gebouwen, waaronder een universiteitscomplex en twee hypermoderne skischansen. Na aardbevingsschade in 2014 zijn laatstgenoemde compleet herbouwd en vormen nu een futuristisch oriëntatiepunt van de stad.

Olympisch schouderklopje

Naast de stad is ook het aangrenzende skigebied aan het moderniseren. Palandöken heeft flink geïnvesteerd in faciliteiten en er zijn grote uitbreidingsplannen richting buurgebied Konaklı. Het is natuurlijk nog geen Trois Vallées, maar hiermee wordt het wel in een klap de meest aantrekkelijke skibestemming van Turkije. De toekenning van het Europees Jeugd Olympisch Festival in 2017 was ook al een internationale klop op de schouder. Wie overigens dacht dat je in dit land niet kan wintersporten, heeft het goed mis. Zo zorgt het landklimaat hier ’s winters voor een gemiddelde temperatuur van -14 graden Celsius. Er ligt ongeveer 150 dagen per jaar sneeuw en het skiseizoen loopt daardoor van begin december tot de eerste week in mei.

Praalhotels

Ik krijg een flashback naar Istanbul Airport als ik het reusachtige Polat Palandöken-hotel binnenstap. Marmer en spiegels in overvloed – Turken zijn niet vies van een beetje praal. Deze enorme hotelcomplexen zijn tekenend voor het land. Romantische chaletdorpjes zoals in de Alpen vind je hier niet. Ook tekenend zijn de eigen liftpassen en pistes per hotel. Zo liggen er pal voor onze deur enkele privépistes die tot 2.400 meter reiken. Gescheiden met de buurman door een net. Leuk voor families en voor ons een goede opwarmer. Morgen willen we echter naar het echte werk: de 3.180 meter hoge Ejder.

Theeleuten

Thee, net als koffie, speelt een grote sociale rol in Turkije. Waar de koffie slechts op enkele momenten per dag wordt gedronken, wordt thee de hele de dag geserveerd. Deze ‘çay’ wordt eerst als een ingetrokken sterke versie in je glazen tuitvormige kopje geschonken, waarna er heet water wordt toegevoegd als verdunner. Vooral om 16:00 uur gaat het los in de hotellounge; iedereen komt een kopje doen. Inclusief zoetigheid. We worden van alle kanten betrokken bij gesprekken: Turken zijn zeer vriendelijk en gastvrij, we voelen ons direct welkom. Het blijkt dat het merendeel van de Turken in eigen land skiet. De klassieke Alpenskigebieden zijn overigens ook bekend; velen zijn er weleens geweest. Er zijn ook veel Russische gasten. Op zich niet vreemd, want Turkije is een soort bemiddelaar in het oorlogsconflict tussen Rusland en Oekraïne, waardoor ze hier nog wel welkom zijn.

Killer kebab

Turks eten is geweldig. Zo ook in ons hotel. Van gevulde groenten (dolma’s) en wijnbladen (sarma’s) tot diverse mezze-smeersels en yoghurtdips. Voor kebab, een van de klassiekers van de Turkse keuken, moeten we echter in Kadayıfçı Muammer Usta in downtown Erzurum zijn. Deze ‘cağ kebab’ of ‘yatık döner’, een horizontaal in plaats van verticaal gestapelde gemarineerde roterende lamskebabvariant, komt van origine uit deze streek. Let wel: het vlees wordt hier netjes geserveerd op een spies, niet tussen een pitabroodje volgeplempt met rauwkost en knoflooksaus. “Verrukkelijk”, prijst Timo de ober die een eindeloze stroom aan spiezen aanvoert. De wanden van het restaurant hangen vol foto’s van prominente politici, muzikanten en filmsterren die hier ook een kebab dan wel baklava, die andere Turkse klassieker, hebben meegepikt. Je kunt in Turkije overigens gewoon alcohol bestellen, het is geen streng islamitisch land. Rakı is uiteraard populair, maar probeer ook eens een lokaal wijntje. Wist je namelijk dat de oorsprong van de wijnbouw uit dit land stamt?

City en ski

Ik trek mijn benen angstvallig in. Middels een oude tweezitter die rakelings over de bomen scheert bereiken we horizontaal vanuit ons hotel het dalstation van het Ejder 3200 World Ski Center. Het zijn niet alleen wintersporters die in de gondeltjes plaatsnemen. Even op de piek rondwandelen blijkt een geliefd uitstapje onder toeristen. Vanaf de drieduizender heb je dan ook een fraai panorama op Erzurum. City en ski in optima forma. Wij zijn echter nog gecharmeerder van de westzijde: een backcountry om je vingers bij af te likken. Steile flanken, couloirs en mijlenver niets dan wit. Je kunt hier dagenlang rondtoeren zonder dat je iemand tegenkomt. Maar zo ver hoef je niet te gaan voor poeder. Want het off-pisteterrein binnen de grenzen van het skigebied is heel toegankelijk en overzichtelijk: je komt altijd weer op een piste uit. En die pistes zijn heel contrasterend. De oostzijde kent voornamelijk steile zwarte pistes, terwijl de westzijde over makke blauwe afdalingen beschikt.

Speelse sneeuwresten

Timo hiket wat richels omhoog. Het gaat eenvoudig, want er ligt geen kniediepe poeder. Toch zorgt de hoogte voor een speels sneeuwdek: de restanten van een week oude sneeuwbui. Er ligt sowieso minder sneeuw dan normaal. Turkije heeft net als de Alpen last van een zuinige winter. Druk is het in ieder geval niet, en al helemaal niet in de off-piste. Eenmaal weer bij het dalstation krioelt het wel van de mensen. Vooral het sleeën lijkt een populaire bezigheid, waarschijnlijk vooral voor lokale stadsbewoners als weekenduitje. Dit is uiteraard veel toegankelijker en goedkoper dan skiën. Voor hen dan. Want de net geen twaalf euro kostende skidagpas is voor Alpenbegrippen een schijntje.
Palandöken heeft ons aangenaam verrast, maar Ovit, onze volgende bestemming, is nog bizarder. Lees er binnenkort over in deel twee van ‘Skiën langs de zijderoute’.

Tijdens deze reportage kregen we toerondersteuning van Black Crows Skis en Jones Snowboards.
Benieuwd naar de wintersportmogelijkheden in Turkije? Vindt ze op skiing.goturkiye.com.