Roadtrip door de Zwei Länder Skiarena (deel II)

De Zwei Länder Skiarena op de grens met Italië en Oostenrijk is een regio met een geschiedenis. Geografisch, maar ook op het gebied van de wintersport. In deel 1 van deze roadtrip bezochten we Sulden en Trafoi. We rijden nu door naar het noorden en komen langs Watles, Schöneben-Haideralm en Nauders.

Onverwachte tussenstop in Watles

We vervolgen onze weg richting de Reschenpass. Als we Trafoi verlaten rijden we de brede Vinschgau-vallei binnen, in het Italiaans Val Venosta genaamd. Een dal dat letterlijk is volgeplant met fruitbomen en er liggen tal van middeleeuwse dorpjes en kastelen. Hoewel er ook wat sneeuw ligt, zijn we even helemaal uit de wintersportsfeer. We verbazen ons hoe dit dal in zijn verschijning afwijkt van de rest van de omgeving. Rustig rijden we verder tot we het bordje ‘Watles’ met een liftsymbool langs de weg zien. Vooruit, laten we dit skigebiedje ook nog even meepakken. Het is pas 13:00 uur, en 18 kilometer aan piste is in een paar uurtjes zo verkend. Een smalle bergweg leidt ons naar het afgelegen dalstationnetje van Watles. Het is de huisberg van het stadje Mals (Malles) beneden in het dal, dus het is iets bedrijviger dan Trafoi, maar wachtrijen voor liften zijn nog steeds afwezig. De belangrijkste afdalingen concentreren zich rond de enige twee stoeltjesliften die het gebied rijk is. Bovenin is het een lange boomvrije helling met een paar pistevarianten die uitmonden in een leuke afdaling terug naar de auto.

Drama van de Reschensee

Nu gaan we toch maar eens ons hotel opzoeken in St. Valentin auf der Haide, want na het avondeten willen we de verzonken kerktoren van Graun nog bezoeken. Dat het kerkje in het water staat heeft te maken met de omstreden bouw van een stuwdam in 1950. Hierdoor werd het waterpeil van een oud meertje kunstmatig verhoogd met 22 meter. Bewoners werden verplicht onteigend of verdreven, waarna het dorpje Graun onder water kwam te staan. Alleen de kerktoren bleef staan en deze torent nu uit boven de Reschensee. Hoewel het nu een populaire toeristische attractie is en het zelfs het merkteken van de regio is geworden, herinnert het op de eerste plaats aan het drama dat zich hier heeft afgespeeld.

Gigantisch bergplateau in Schöneben

De volgende ochtend verkennen we het skigebied Schöneben-Haideralm, op loopafstand van Hotel Stocker waar we de nacht hebben doorgebracht. Schöneben en Haideralm waren twee aparte skigebieden, maar zijn sinds 2019 met elkaar verbonden met in totaal 65 pistekilometer. Haideralm is de kleinste van de twee en blinkt vooral uit met zijn slingerende dalafdaling naar Sankt Valentin. Eentje die we met plezier twee keer achter elkaar doen, maar daarna willen we toch door naar de grotere broer Schöneben. Daarvoor nemen we een gondel die opvallend genoeg vooral horizontale meters maakt. Een noodzakelijk kwaad, zo blijkt uit het gesprek dat we hebben met de baas van de plaatselijke Bergbahnen. Landschapstechnisch was een meer natuurlijke overgang met extra liften en pistes niet moeilijk, maar er waren milieutechnische bezwaren waardoor hij versimpeld is uitgevoerd.

Als we via de Höllentalbahn bovenin het gebied aankomen, lijkt er aan pistes echter geen gebrek. Een gigantisch bergplateau opent aan de ene kant een groot glooiend beginnersterrein, en aan de andere kant uitdagende zwarte en rode pistes. Een bijzonder gevarieerd deelgebied. De dalafdaling naar het dorpje Reschen heeft veel weg van de piste naar Sankt Valentin, met als enige verschil dat we nu soms een glimp opvangen van het beroemde kerkje. Het paradepaardje van Schöneben-Haideralm is echter de Höllentalabfahrt, een van de twee pistes die in het kader van de verbinding wél mochten worden aangelegd. Over verbindingen gesproken, er zijn plannen om ook een liftverbinding met het Oostenrijkse Nauders te maken, onze laatste bestemming van deze roadtrip.

Van Skiparadies naar Skiarena

Wij wachten natuurlijk niet op deze mogelijke toekomstige lift. Aangezien Nauders in Tirol maar een paar kilometer van Reschen ligt, nemen wij de auto en staan we binnen no-time bij het dalstation van de Bergkastelseilbahn. Nog niet zo lang geleden zouden we door de Italianen met de nek zijn aangekeken, want in 2016 trok Nauders na zeventien jaar de stekker uit het skipasverbond. De reden was een volgens Nauders oneerlijke verdeling van de skipasinkomsten. Daarop zochten Schöneben en Haideralm aansluiting bij Sulden am Ortler, Watles en Trafoi en ontstond de Skiarena Vinschgau. In 2017 werd de ruzie echter bijgelegd, waarna de skiregio werd omgedoopt tot Zwei Länder Skiarena, met een gezamenlijke skipas voor alle genoemde skigebieden in Oostenrijk en Italië. Totdat afgelopen oktober, na het maken van deze reportage, we het nieuws kregen dat Sulden en Trafoi uit het Zwei Länder Skiarena-skipasverbond zijn gestapt, maar je met de overkoepelende Ortler Skiarena-skipas. alsnog alle gebieden kunt bezoeken. Het blijft een bijzondere wintersportstreek…

Nauders: opeens Nederlanders

Waar we de afgelopen dagen soms een kanon konden afschieten zonder iemand te raken is het in Nauders andere koek: veel Nederlanders en überhaupt veel meer toeristen. Is dit een staaltje Oostenrijkse populariteit? Wellicht, maar het heeft ook te maken met het veel grotere aantal gastenbedden in Nauders. Het skigebied Nauders Bergkastel telt 75 kilometer aan piste, zo’n 10 kilometer meer dan Schöneben-Haideralm, en waaiert uit over drie bergruggen. De meeste pistes zijn rood, maar zeker in het centrale deel rond het bergstation van de gondel liggen ook blauwe afdalingen. Hier vind je ook een van de leukste berghutten: de Stieralm aan de – hoe kan het ook anders – Stieralmabfahrt. Dit traditionele maar architectonisch moderne bergrestaurant is culinair een absolute aanrader.

Sneeuwkanon op diesel

Na de fraaie Tscheyeckabfahrt glijden we via de blauwe 21 terug naar de parkeerplaats, waar we nog een relikwie uit vervlogen tijden tegenkomen: een diesel aangedreven sneeuwkanon uit 1985. Volgens het bijschrift heeft Nauders hiermee een van de eerste sneeuwkanonnen in Europa neergezet. Als we na nog een afsluitend bezoekje aan het centrum van Nauders aan de terugreis beginnen, blijkt dit niet het enige historische wapenfeit waar Nauders mee te koop loopt. Net achter het dorp passeren we Festung Nauders, het enige volledig bewaard gebleven fort van het oude Oostenrijk om de zuidgrens van Tirol te beschermen tegen indringers uit het zuiden. Dat is tegenwoordig allang niet meer nodig. De Italianen en Oostenrijkers trekken nu gebroederlijk met elkaar op en zien als geen ander de kansen van samenwerken, met dit skipasverbond als sprekend voorbeeld.