In kaart gebracht: La Plagne

In 2021 vierde het Franse La Plagne zijn 60-jarig bestaan. Het elf dorpen tellende skigebied was in 1961 een schepping uit het niets. De gebouwen stonden te midden van lege Alpenweiden en een in het slop geraakte mijnbouwindustrie. Pierre Borrione, burgemeester van de lagergelegen stad Aime, voorkwam met een skistation net op tijd dat het dal zou leeglopen.

Niet ouder dan 50 jaar

Met 225 kilometer aan pistes behoort La Plagne tot de grotere skigebieden van Frankrijk. Zeker als je de pistes van het naastgelegen Les Arcs (200 kilometer) erbij optelt. De naam La Plagne verwijst naar een plaatsaanduiding die synoniem staat voor ‘plateau’ of ‘vlak gebied’. De naam was al te vinden op topografische kaarten uit de periode 1855-1866. Voor het begin van La Plagne moeten we terug naar de jaren vijftig van de vorige eeuw. De traditionele landbouw waar de plaatselijke bevolking eeuwenlang van had geleefd, bood jongeren steeds minder perspectief.

Dat gold ook voor de zilverloodmijn bij het huidige Plagne 1800. Niet alleen was de mijnbouw weinig rendabel meer, ook werden de meeste mannen in de mijnen niet ouder dan 50 jaar. De jongere bevolking trok massaal weg richting de stad. Pierre Borrione, naast burgemeester van Aime ook een gerespecteerd dokter in de regio, zag het met lede ogen aan en opperde het plan om een skioord te bouwen.

Experts ingevlogen op verkenning

De bouw van het skigebied moest 500 tot 600 banen opleveren, waardoor de leegloop zou stoppen en er meer welvaart zou komen voor de regio. Borrione benaderde de naastgelegen gemeenten Bellentre, Macôt en Longefoy voor zijn project. Zij stemden toe en de gemeenten verenigden zich in het Syndicat Intercommunal de La Grande Plagne (SIGP) dat het project ging uitwerken. In april 1960 ging Borrione met de Franse oud-skikampioen Emile Allais en vijf anderen per helikopter voor het eerst op verkenning door het beoogde skigebied ‘La Plagne’. Allais was een internationaal erkende expert in de ontwikkeling van skigebieden. Zijn advies over de aanleg van pistes, skiliften en onderhoud was doorslaggevend geweest in onder andere Squaw Valley in de Verenigde Staten en Portillo in Chili. Met een helikopter maakte het groepje wat afdalingen en na afloop was Allais duidelijk: “La Plagne heeft buitengewone mogelijkheden en zal een uniek skiresort zijn met gegarandeerde zon en sneeuwbedekking.”

Het eerste station: Plagne Centre

Architect Michel Bezançon ontwierp daarop een skistation van wat in Frankrijk de ‘derde generatie’ wordt genoemd: uit het niets ontstaan, sober en praktisch ingericht met vrij spel voor de ontwikkelaar. In de lente van 1961 ging de eerste schop in de grond. Er werd een toegangsweg aangelegd en op 22 december 1961 werd de nederzetting Plagne Centre geopend, het eerste skidorp van het gebied. Enkele gloednieuwe gebouwen verwelkomden de eerste toeristen. Zij hadden de beschikking over twee liften en vier pistes. Geholpen door de successen van skikampioen Emile Allais groeide het uit tot een goed bezocht skigebied.

Maar de ontwikkelingen kwamen pas echt in een stroomversnelling door het ‘Plan Neige’ (sneeuwplan). Dit was een project tussen 1964 en 1977 waarin de Franse staat de bouw van doelmatig ingestoken skistations sterk ging stimuleren, onder andere om de toeristische ontwikkeling in de Franse bergen op gang te helpen. In 1964 verrezen er tal van nieuwe hotels en werd het winkelcentrum van Plagne Centre voltooid. Een jaar later werd de La Grande Rochettegondel in gebruik genomen. Deze lift bracht skiërs voor het eerst naar een hoogte van 2.510 meter. Gezien de felrode lijn waarmee de lift jarenlang op pistekaartjes werd ingetekend was dit lange tijd hét paradepaardje van La Plagne. Daarnaast verrees het veertien (!) verdiepingen hoge Everest-gebouw in Plagne Centre. Het station kreeg in 1966 een onverwachte mediaboost door het tv-programma Interneige, waarmee La Plagne in een keer de huiskamers van miljoenen Fransen binnenkwam. Het was ook het jaar waarin de beroemde rode pet het officiële logo van het skigebied werd.

Passagiersschip in de bergen

In december 1969 werd het tweede station geopend. Plagne Aime 2000 werd beroemd en berucht om het kolossale ‘Paquebot des Neiges’. Dit gigantische appartementencomplex in de vorm van een passagiersschip domineert nog altijd de skyline van het dorp. Zo omstreden als de architectonische keuzes van dit station waren, zo harmonieus was de toevoeging van Champagny en Vanoise in 1971. Voor het eerst werd een bestaand, authentiek dorp met het skigebied verbonden. Langzaam drong bij de ontwikkelaars het besef door dat authenticiteit (of een poging daartoe) danig gemist werd in al die ontworpen skidorpen. Zo verrees Montchavin op de plek van een verlaten gehucht en werden Montalbert en Les Coches als een ‘vierde generatie skidorp’ ontwikkeld in een meer traditionele Savoyaardse chaletstijl. Desondanks bleven er ook modernistische ski-in, ski-out-stations gebouwd worden. Plagne Villages (1972), Plagne Bellecôte (1974), Belle Plagne (1981), Plagne 1800 (1982) en als laatste Plagne Soleil (1990) zouden nog volgen. De één visueel duidelijk meer geslaagd dan de ander, maar het skigebied van La Plagne werd alleen maar groter en populairder.

Grote versies: Uitbreidingsplan gletsjer 1977, pistekaart 1977, pistekaart 1996, pistekaart 2002

Bizarre lift

Een mijlpaal was de bouw van de lift naar de Roche de Mio halverwege de jaren zeventig. Deze gondel was het kroonjuweel van het gebied en de aanzet voor de bouw van een zomerskigebied op de Bellecôte- en Chiaupegletsjer in 1978. Om er te komen moest je vanaf de Roche de Mio een paar honderd meter omlaag met de lift, om vervolgens weer omhoog te gaan. Een vreemde situatie in een veel te krap bemeten lift die tot op heden bestaat!

In 1984 kreeg La Plagne voor het eerst internationale aandacht onder het zomerpubliek. Voor het eerst in de geschiedenis kwam de Tour de France naar La Plagne, waar de Fransman Laurent Fignon de rit won. Het bleek een soort vliegwiel in de PR, want na een volgende Touraankomst in 1987 mocht La Plagne de bobsleebaan bouwen voor de Olympische Spelen van Albertville in 1992. Meer dan 150 bobslee-, skeleton- en rodelatleten uit 25 landen en tientallen journalisten en sponsoren kwamen naar La Plagne. Maar wellicht een nog grotere impuls genereerde het gebied in 2003 zelf. Het toch al grote skigebied werd bijna verdubbeld door de komst van de Vanoise Express. Deze hypermoderne gondel bracht middels een horizontaal lifttraject de verbinding met Les Arcs tot stand waardoor het megagebied Paradiski ontstond. Met 425 pistekilometer deed het weinig meer onder voor Les Trois Vallées, het grootste aaneengesloten skigebied ter wereld.

Einde zomerskiën

Het staat in schril contrast met wat er in de tussentijd op de gletsjer gebeurde. Deze had het moeilijk. Hij was sinds de opening al zienderogen gekrompen, maar de zomer van 2003 gaf de genadeklap. De enige overgebleven sleeplift kon niet langer opengehouden worden, waardoor het in 2005 definitief gedaan was met het zomerskiën. In de winter kun je er nog wel skiën, al is de vraag voor hoe lang nog. Er zijn vergevorderde plannen om de gletsjer volledig terug te geven aan de natuur en alle liften af te breken. Maar dat hoeft voor La Plagne eigenlijk geen probleem te zijn als je ziet wat er natuurlijk overblijft, vooral als je beseft waar men in 1961 vandaan kwam.

Dit artikel verscheen eerder in Wintersport Magazine. Wil je deze ook ontvangen? Meld je dan aan als lid van de Nederlandse Ski Vereniging of Club Wintersporters.